یکی از مهم‌ترین مواردی که خانواده‌ها با آن درگیر هستند، ضریب هوشی و تست هوش کودکان در سنین پایین است. والدین علاقه دارند که ضریب هوشی کودکان خود را بدانند و هوش آن‌ها را تقویت کنند. بهترین زمان تست هوش برای کودکان معمولا از سنین 7 سالگی شروع می‌شود. والدین می‌توانند در محیط خانه انواع تست‌های هوش را در اختیار والدین قرار دهند و ضریب هوشی آن‌ها را متوجه شوند. اجی مجی در این مطلب انواع تست هوش برای کودکان را معرفی می‌کند و نکاتی مفید درباره این موضوع در اختیار شما قرار می‌دهد.
تست هوش چیست؟
تعریف‌های علمی زیادی برای تست هوش کودکان و دانش‌آموزان وجود دارد. تست هوش، تخمین عملکرد فکری کودکان و دانش‌آموزان از طریق انجام کارهای مختلف است که برای ارزیابی استدلال آن‌ها طراحی شده است. تست هوش یا IQ با تست‌های استاندارد و آزمون‌های مرجع انجام می‌شود.
هوش شامل توانایی تفکر، حل مسائل و مشکلات، تجزیه و تحلیل موقعیت‌ها، درک ارزش‌های اجتماعی و آداب و رسوم و هنجارهاست. تعریف‌های علمی زیادی برای هوش وجود دارد که ما به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- هوش به معنای مهارت و توانایی لازم برای آموختن و فهم مسائل است.
- هوش به معنای سازگاری با محیط است.
- هوش به معنای تجزیه و تحلیل و یافتن راه‌حل‌های مناسب است.
در حالت کلی دو شکل اساسی برای ارزیابی هوش وجود دارد:
- هوش کلامی: هوش کلامی به معنای توانایی درک و حل مشکلات مبتنی بر زبان است
- هوش غیر کلامی: هوش غیر کلامی به معنای توانایی درک و حل مشکلات تصویری و مکانی است.
گاهی اوقات از هوش به عنوان ضریب هوشی، عملکرد شناختی، توانایی فکری، استعداد، مهارت تفکر و توانایی عمومی نیز یاد می‌شود.
چرا انجام تست هوش برای کودکان و دانش‌آموزان مهم است؟
تست هوش برای کودکان و دانش‌آموزان ابتدایی و پیش دبستانی از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا با استفاده از این تست میزان عملکرد کودکان بهتر ارزیابی می‌شود. 3 دلیل مهم برای انجام تست هوش وجود دارد:
- یکی از مهم‌ترین دلایلی که تست هوش برای کودکان صورت می‌گیرد، تایید یا رد معلولیت ذهنی در کودکان است.
- یکی دیگر از دلایل مهم برای انجام تست هوش، کسب اطلاعات مهم در مورد نحوه برخورد کودکان و دانش‌آموزان با مشکل است.
- تفسیر تست هوش به مربیان کمک می‌کند تا استراتژی‌های آموزشی و برنامه‌های آموزش فردی برای کودکان آماده کنند.
چگونه می توان ضریب هوشی کودکان را افزایش داد؟
معرفی انواع تست هوش برای کودکان
تست‌های هوش انواع مختلفی دارند و هر کدام از آن‌ها با توجه به شرایط خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند. در حالت کلی، تست‌های هوش زیر برای کودکان وجود دارند:
1) تست‌های گروهی
یکی از انواع تست‌ها که در این مطلب معرفی می‌کنیم، تست‌های هوش گروهی است. این نوع تست برای بیش از 2 نفر انجام می‌شود و در این آزمون اطلاعات بالینی باارزش از دست می‌رود. معمولا در این نوع آزمون که در دوران دبستان انجام می‌شود از یک دفترچه آزمون و برگه‌های اسکن شده استفاده می‌شود. تست‌های گروهی معمولا دارای یک معیار شناختی هستند. این تست معمولا برای شناسایی کودک با ناتوانی ذهنی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. شما می‌توانید از این تست به عنوان یک معیار شناختی استفاده کنید. تست‌های گروهی اطلاعات مفیدی را در مورد سابقه تحصیلی کودکان در اختیار والدین و معلمان قرار می‌دهند.
تست‌های گروهی غیر کلامی برای کودکان 7 الی 15 ساله عبارتند از:
- تست غیر کلامی شیکاگو
- تست غیر کلامی پینتر
- تست تصویر گرفتن گودایناف (تست هوش آدمک)
تست‌های گروهی کلامی برای کودکان 7 الی 15 ساله عبارتند از:
- تست استعداد ترمن
- تست اتیس
- تست ثوراندیک
تست هوش آدمک یا تست گودایناف
یکی از انواع تست هوش برای کودکان که بسیار کاربرد دارد و برای کودکان انجام می‌شود، تست هوش آدمک است. تست هوش آدمک درجه هوشی و بهره هوشی کودکان را مشخص می‌کند. این تست هوشی معمولا سریع‌ترین روش تست هوش برای کودکان است و شما می‌توانید به راحتی در محیط خانه آن را انجام دهید. برای انجام این تست باید به کودک خود بگویید که یک آدمک ترسیم کند و آن را زیبا و خوب نقاشی کند. یکی از مهم‌ترین مواردی که باید به آن دقت کنید محدود نبودن زمان است. این بدین معنی است که زمان خاصی برای نقاشی کودک در نظر نگیرید. بهتر است از کودک خود بخواهید با یک مداد مشکی این کار را انجام دهد. شما می‌توانید این تست را برای کودکان 3 الی 13 ساله انجام دهید. هر اجزایی که کودک آن را نقاشی می‌کند دارای نمره و امتیاز دهی است. این تست برای کودکانی که نمی‌توانند به هر دلیلی صحبت کنند بسیار مناسب است.
2) تست‌های فردی
تست‌های هوش فردی انواع مختلفی دارند. این نوع تست‌ها انواع مختلفی از عملکردها را بررسی می‌کنند و شامل کتاب‌های تست برای نشان دادن پاسخ‌ها، معما و بازی هستند. تست هوش برای کودکان که به صورت فردی انجام می‌شود عبارتند از:
- تست هوش وکسلر (WISC)
- تست هوش استنفورد بینه (Binet-Simon)
تست هوش وکسلر (WISC)
تست هوش وکسلر شامل سوالات مبتنی بر زبان، نماد و عملکرد است. این آزمون یکی از مهم‌ترین و معتبرترین تست‌های هوش برای کودکان است. تست هوش وکسلر ضریب هوشی کلامی و غیر کلامی را به طور کامل ارزیابی می‌کند. یکی از مهم‌ترین نکاتی که در مورد این تست باید به آن توجه داشته باشید، اندازه نگرفتن هوش‌های خیلی پایین و خیلی بالاست. این بدین معنی است که تست هوش وکسلر هوش‌های خیلی پایین و هوش‌های خیلی بالا را اندازه‌گیری نمی‌کند. این آزمون از 3 خرده آزمون تشکیل شده است که عبارتند از:
- خانه حیوانات
- طراحی هندسه
- جمله
تست هوش استنفورد بینه (Binet-Simon)
تست هوش استنفورد بینه معمولا برای تشخیص ناتوانی شناختی در کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تست هوش می‌تواند هوش‌های بسیار پایین و خیلی زیاد را حساب کند. تست هوش استنفورد بینه به بررسی توانایی‌های ذهنی می‌پردازد و مهارت‌های زیر را برای کودکان ارزیابی می‌کند:
- دانش
- توانایی یادگیری
- حافظه
- حل مسئله
- توانایی قضاوت
- استدلال
- انجام محاسبات
- توانایی استفاده از زبان
3) تست‌های آنلاین
تست‌های آنلاین بسیار زیادی در اینترنت وجود دارند که به طور گسترده‌ای در دسترس هستند. والدین می‌توانند با توجه به سن کودکان یکی از تست‌های مناسب را برای آن‌ها انتخاب کنند. یکی از مهم‌ترین مواردی که باید در این قسمت به آن توجه کنید در نظر گرفتن نیاز کودکان است. این بدین معنی است که شما با توجه به نیاز کودکان و سن آن‌ها باید یکی از تست‌ها را انتخاب کنید.
4) تست‌های هوش غیر کلامی
همان طور که در قسمت بالا به آن اشاره کردیم در حالت کلی دو نوع تست هوش برای کودکان وجود دارد. تست هوش غیر کلامی و تست هوش کلامی. تست‌های هوش غیر کلامی نیز برای ارزیابی مشکلات پردازش زبانی کودکان و دانش‌آموزان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع تست برای ارزیابی توانایی‌های استدلال کودکان و مهارت‌های یادگیری و دیداری آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. انواع تست‌های هوشی غیر کلامی عبارتند از:
- تست هوش غیر کلامی CTONI
- تست هوش غیر کلامی UNIT2
تست هوش غیر کلامی CTONI
یکی از انواع تست‌های هوش غیر کلامی، تست هوش غیر کلامی CTONI است. این تست برای کودکان بسیار مناسب است و انواع مختلفی از مهارت‌های استدلالی غیر کلامی کودکان را اندازه‌گیری می‌کند. این تست شامل تصاویری است که کودکان به آن‌ها پاسخ می‌دهند. مهارت‌های کودکان را می‌توان با استفاده از این تست اندازه‌گیری کرد.
تست هوش غیر کلامی UNIT2
این تست نه تنها برای کودکان بلکه برای بزرگسالان نیز تهیه شده است. تست هوش غیر کلامی UNIT2 برای سنین 5 الی 21 ساله طراحی شده است. این تست از ابزارها و محرک‌های رنگی برای پاسخ استفاده می‌کند. این تست هوش موارد زیر را بررسی می‌کند:
- حافظه نمادین
- مقدار نامتقارن
- استدلال مشابه
- حافظه فضایی
- مجموعه عددی
- طراحی مکعب
تست هوش ریون کودکان
یکی از معتبرترین تست‌های هوش برای کودکان، تست هوش ریون است. این تست هوش برای کودکان 5 الی 7 ساله مورد استفاده قرار می‌گیرد و از اعتبار بسیار بالایی برخوردار است. این تست توانایی استدلال و توانایی حل مسئله کودکان را ارزیابی می‌کند و دید کاملی نسبت به هوش کودکان در اختیار شما قرار می‌دهد.
سخن آخر
روش‌های مختلفی برای تست هوش کودکان وجود دارد. هر کدام از این روش‌ها می‌تواند به والدین کمک کند تا ضریب هوشی کودکان خود را متوجه شوند. اگر کودک شما در سنین پایین دچار مشکلی باشد با استفاده از این تست‌ها می‌توانید زودتر مشکل فرزندان خود را تشخیص دهید.