تدریس مبحث آرایه های ادبی در فارسی دبستان

درس فارسی یکی از درس‌های نسبتا ساده دوران دبستان است. معمولا دانش‌آموزان این درس را با علاقه بیشتری یاد می‌گیرند زیرا زبان و ادبیات فارسی برای آن‌ها بسیار شیرین‌تر است. یکی از مباحثی که دانش‌آموزان در فارسی ششم دبستان با مفهوم آن آشنا می‌شوند، مبحث آرایه های ادبی است. این مبحث یکی از مباحثی است که دانش‌آموزان از دوران ابتدایی آن را یاد می‌گیرند و تا دبیرستان با مفهوم آن روبه‌رو هستند. آرایه‌ های ادبی انواع مختلفی دارند و هر کدام از آن‌ها نقش مهمی در ادبیات فارسی دارند.

مهم‌ترین آرایه‌های ادبی که دانش‌آموزان در دوران تحصیل آن را مطالعه می‌کنند عبارتند از: تشبیه، استعاره، کنایه، مراعات نظیر، تضمین، تضاد، ایهام، اغراق و … تمامی این آرایه‌های ادبی از ششم دبستان تا دوران دبیرستان به دانش‌آموزان آموزش داده می‌شوند. تیم محتوای اجی مجی در این مطلب برخی از آرایه‌های ادبی را به صورت مختصر به شما معرفی می‌کند سپس مفهوم تشبیه را به صورت کامل به دانش‌آموزان آموزش می‌دهد. شما می‌توانید در ویدیو آموزشی  این مطلب نیز مفهوم تشبیه را به صورت کامل همراه با اجی مجی یاد بگیرید.

انواع آرایه های ادبی

همان طور که در قسمت بالا به شما توضیح دادیم ارایه های ادبی انواع مختلفی دارند و ما در این مطلب تنها مبحث تشبیه را به شما توضیح می‌دهیم. اما بهتر است قبل از اینکه به سراغ مبحث تشبیه برویم به صورت مختصر با سایر آرایه های ادبی آشنا شویم:

استعاره

استعاره یکی از انواع آرایه های ادبی است که در زبان فارسی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عبارت دیگر می‌توان گفت استعاره نوعی تشبیه است که برخی از ارکان تشبیه در آن حذف شده است. اما استعاره چه معنایی دارد؟ استعاره به کار بردن لفظی در غیر از معنای حقیقی آن کلمه است.

کنایه

یکی دیگر از آرایه های ادبی که در زبان فارسی و گفتگوی عادی از آن استفاده زیادی می‌شود، کنایه است. زمانی‌که نمی‌توانیم بنا به هر دلیلی موضوعی را به صورت مستقیم بیان کنیم از کنایه استفاده می‌کنیم. به عبارت دیگر اگر به صورت غیرمستقیم از عبارتی استفاده کنیم به آن کنایه گفته می‌شود.

واج آرایی

زمانی که یک حرف چندین بار برای تاکید تکرار شود به آن واج آرایی گفته می‌شود.

تضاد

یکی از آسان‌ترین آرایه های ادبی، تضاد است. معنی تضاد نیز بسیار ساده است و در زندگی روزمره نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر دو کلمه از نظر معنی با یکدیگر مخالف باشند به آن تضاد گفته می‌شود.

مراعات نظیر

مراعات نظیر نیز یکی دیگر از آرایه‌های ادبی فارسی است. مراعات نظیر معمولا با نام تناسب نیز شناخته می‌شود. اگر گوینده در کلام خود مجموعه‌ای از کلمات را استفاده کند که به نوعی با یکدیگر ارتباط یا تناسب داشته باشند، آنگاه مراعات نظیر در جمله استفاده می‌شود.

آموزش تصویری آرایه های ادبی: مبحث تشبیه

شما می‌توانید در ویدیو زیر به طور کامل مبحث تشبیه را همراه با معلم فارسی اجی مجی مشاهده کنید. اگر به دنبال ویدیوهای آموزشی بیشتری هستید بهتر است به کانال تلگرام اجی مجی مراجعه کنید و ویدیوهای آموزشی بیشتری را مشاهده نمایید. خانم دمیرچلی یکی از معلمان نمونه کشوری است که در موسسه اجی مجی فارسی ابتدایی را به دانش‌آموزان آموزش می‌دهد. شما می‌توانید ویدیو آموزشی زیر را که توسط خانم دمیرچلی آموزش داده شده است را مشاهده کنید:

تشبیه چیست؟

یکی از مهم‌ترین آرایه های ادبی که دانش‌آموزان در دوران ابتدایی با مفهوم آن آشنا می‌شوند، مبحث تشبیه است. تشبیه به معنای مانند کردن کسی یا چیزی به کسی یا چیز دیگری است که با آن صفت یا صفات مشترک دارد. به عبارت دیگر می‌توان گفت تشبیه ادعای همسانی و همانندی دو فرد یا دو چیز با یکدیگر است. اگر دو فرد یا دو چیز با یکدیگر صفت یا صفاتی برابر داشته باشند ما برای توصیف آن‌ها از تشبیه استفاده می‌کنیم.

ارکان تشبیه

هر تشبیه دارای 4 رکن اساسی است. در واقع هر تشبیه دارای ارکان تشبیه است که باید تشخیص داده شود. این ارکان عبارتند از:

• مشبه: به مشبه طرف اول تشبیه گفته می‌شود. مشبه کلمه‌ای است که آن را به کلمه‌ای دیگر تشبیه می‌کنیم.
• مشبه به: مشبه به، طرف دوم تشبیه است. مشبه به کلمه‌ای است که کلمه‌ای دیگر به آن تشبیه می‌شود. مشبه به از نظر داشتن صفات از مشبه برتر است.
• ادات تشبیه: ادات تشبیه کلمه‌ای است که طرف اول یعنی مشبه را به طرف دوم یعنی مشبه به پیوند می‌دهد. به عبارتی دیگر ادات تشبیه نشان دهنده پیوند شباهت است.
• وجه شبه: وجه شبه صفات و ویژگی‌های مشترک بین مشبه و مشبه به را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر وجه شبه صفت یا ویژگی مشترک بین طرف اول و دوم است.

نکات مهم

دانش‌آموزان باید در مورد تشبیه نکات مهم زیر را به یاد داشته باشند:

• مشبه و مشبه به طرفین تشبیه هستند و باید در تمامی تشبیه‌ها وجود داشته باشند.
• ادات تشبیه و وجه تشبیه می‌توانند در برخی شرایط از تشبیه حذف شوند.
• به هر میزانی که ارکان تشبیه کمتر باشد تشبیه ادبی‌تر خواهد بود.
• زمانی‌که در تشبیه یکی از طرفین تشبیه به دیگری اضافه شود به آن اضافه تشبیه گفته می‌شود.

فارسی ابتدایی با اجی مجی

موسسه اجی مجی برای اینکه دانش‌آموزان بتوانند درس‌های خود را به بهترین شکل یاد بگیرند برای آن‌ها پکیج‌های خاصی آماده کرده است. دانش‌آموزان می‌توانند از پایه اول تا ششم ابتدایی تمامی درس‌های خود را همراه با اجی مجی یاد بگیرند. تمامی درس‌ها توسط بهترین معلمان کشوری تدریس می‌شوند. اما چرا باید از پکیج‌های اجی مجی استفاده کرد؟ پکیج‌های اجی مجی شامل جدیدترین روش‌های آموزشی هستند و اساتید با استفاده از روش‌های منحصربه‌فرد مطالب را به دانش‌آموزان آموزش می‌دهند.

یکی از درس‌هایی که در موسسه اجی مجی تدریس می‌شود، فارسی است. دانش‌آموزان می‌توانند همراه با اجی مجی و معلمان فارسی اجی مجی، تمامی مفاهیم را به صورت بازی و سرگرمی یاد بگیرند. البته این نکته را فراموش نکنید که تمامی مباحث و مفاهیم با استفاده از تصاویر و انیمیشن در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرد. همین موضوع موجب می‌شود که دانش‌آموزان مطالب را برای یک مدت طولانی در ذهن خود نگه دارند.